Co to jest?

Zespół cieśni rowka nerwu łokciowego jest zespołem objawów spowodowanych najczęściej przewlekłym uciskiem nerwu łokciowego w kanale kostno-ścięgnisto-mięśniowym zwanym rowkiem nerwu łokciowego.

Przyczyna

Nerw łokciowy otoczony jest w rowku częścią kostną: nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej i tkankami miękkimi na które składają się mięśnie i struktury ścięgniste przedramienia i ramienia. Wzrost ciśnienia w rowku powoduje zaburzenie przewodnictwa nerwowego przez nerw i prowadzi do wystąpienia u pacjenta objawów choroby.

Ucisk nerwu w rowku może powstać na kilka sposobów. Przewlekłe stany zapalne tkanek miękkich przebiegające w okolicy stawu łokciowego mogą powodować ich przerost i zwiększenie ucisku nerwu łokciowego w rowku poprzez zaciśnięcie nerwu z zewnątrz.
Uciskanie nerwu z zewnątrz przez układanie łokcia na twardym podłożu bardzo często powoduje pojawienie się objawów zwłaszcza w sytuacji gdy nerw nie jest wystarczająco odizolowany od skóry np. warstwą tkanki tłuszczowej. Bardzo często budowa anatomiczna tej okolicy predysponuje do wystąpienia objawów choroby jak w sytuacji gdy zaburzone jest swobodne przesuwanie się nerwu w rowku podczas zgięcia i wyprostu łokcia-dochodzi wtedy do nadmiernego napinania się nerwu i pojawienia się objawów. Czasami nerw leży zbyt luźno i podczas wykonywania ruchów zgięcia i prostowania łokcia ociera się o nadkłykieć co przy stałym powtarzaniu powoduje także wystąpienie na ręce objawów choroby.

Objawy

Główne objawy choroby to drętwienia, mrowienia palców na palcu IV i V oraz kłębiku -tę grupę objawów lekarze nazywają parastezjami. Bardzo często parestezjom towarzyszy ból i zmniejszenie czucia na palcach. Objawy pojawiają lub nasilają się podczas wzrostu ciśnienia w rowku np. podczas zginania i prostowania łokcia ( wykonywanie pracy) lub gdy stale napinamy nerw łokciowy będący w rowku np. podczas rozmawiania przez telefon.
Ze względu na fakt, że nerw łokciowy na ręce odpowiada za czucie i ruch jego ucisk pociąga za sobą także powstawanie zaników mięśniowych na ręce. W zawansowanych przypadkach choroby zaburzenia czucia palców - jak mówią Pacjenci „drętwe palce” mogą utrzymywać się stale jak również zanikają mięśnie wewnętrzne ręki co powoduje zmniejszenie siły ręki-wypadanie przedmiotów z ręki, zmniejszenie sprawności ręki oraz zmianę jej wyglądu.

Badanie i rozpoznanie choroby

Informacje uzyskane od pacjenta podczas wizyty lekarskiej-wywiad lekarski- są najważniejsze aby móc rozpoznać chorobę. Wywiad dotyczy objawów, czasu od kiedy one występują, ich nasilania się, czynności, które mogą je powodować, zawodu wykonywanego przez pacjenta oraz współistniejących chorób mogących mieć wpływ na pojawienie się Zespołu Cieśni Rowka Nerwu Łokciowego. Bardzo ważne jest zbadanie sprawności i siły ręki aby ocenić funkcję mięśni wewnętrznych ręki. Badanie okolicy rowka pozwoli wstępnie ustalić czy nerw ma „za ciasno” czy „za luźno” w swojej lokalizacji.
Niektóre współistniejące choroby często powodują wystąpienie objawów choroby np.:: Choroby tarczycy, Choroba reumatyczna, Dna moczanowa, Cukrzyca.
Lekarz może także zapytać jak pacjent był leczony wcześniej z powodu występowania swoich objawów. Zbadanie rąk-wykonanie specjalistycznych testów diagnostycznych oraz wykonanie badania przewodnictwa nerwowego i elektro-mięśniowego EMG- pomaga w potwierdzeniu postawionego rozpoznania i określenia stopnia zawansowania choroby.
Przydatne jest także wykonanie niektórych badań biochemicznych z krwi , RTG/TK/IMR odcinka szyjnego kręgosłupa lub RTG łokcia.

Leczenie

Czasami objawy choroby mogą wycofać się samoistnie. Zmiana warunków pracy lub nawyków obciążających okolicę łokcia także mogą spowodować zmniejszenie lub zaniknięcie objawów choroby. Podkładanie pod łokieć miękkich podkładek podczas pracy, stosowanie unieruchomień w wyproście łokcia na noc może przynieść zmniejszenie lub ustąpienie objawów. Stosowanie fizykoterapii u niektórych Pacjentów może doprowadzić do ustąpienia objawów choroby.
Kiedy nasilenie objawów jest duże lub nie ma poprawy po leczeniu nieoperacyjnym lekarz może zaproponować wykonanie zabiegu operacyjnego , który polega na uwolnieniu nerwu łokciowego z ucisku w rowku gdy nerw ma „zbyt ciasno” lub ustabilizowaniu położenia nerwy gdy nerw ma „za luźno”.
Uwolnienie z ucisku uzyskuje się poprzez przecięcie wszystkich struktur uciskających z zewnątrz nerw łokciowy struktur, czasami nawet wykonując częściowe wycięcie nadkłykcia przyśrodkowego. Nerw może zostać pozostawiony w swoim miejscu lub zostać przeniesiony z rowka pod mięsnie lub skórę tzw. Transpozycja nerwu.
Stabilizacja położenia nerwu polega na wykonaniu transpozycji nerwu.

Po operacji

Po zabiegu operacyjnym objawy choroby mogą ustąpić natychmiast lub w kilkanaście miesięcy po zabiegu operacyjnym. W zaawansowanych przypadkach choroby pacjent może odczuwać poprawę w postaci zmniejszenia dolegliwości lecz niektóre z objawów jak np. drętwienia palców , zaniki mięsni mogą utrzymywać się do końca życia. Po zabiegu pacjent może także nie odczuwać znaczącej poprawy sprawności ręki lub zauważyć zmian w wyglądzie ręki.
Zdarza się, że u niektórych pacjentów może dojść do nasilenia się /nawrotu objawów choroby co związane jest ze współistniejącymi chorobami lub wykonywanym zawodem lub czasami bez dającej się znaleźć przyczyny. W takich przypadkach również może być konieczne wykonanie kolejnego zabiegu operacyjnego. W zależności od rodzaju wykonanego zabiegu operacyjnego lekarz zaleca dalsze postępowanie (ograniczenie ruchomości łokcia, rehabilitacja).

Należy pamiętać, że końcowy efekt leczenia zależy od stopnia rozwoju choroby jak i dobrej współpracy pomiędzy pacjentem i lekarzem.