Co to jest?

Zespól cieśni kanału nadgarstka (ZCKN) stanowi zespól objawów chorobowych spowodowanych uciskiem nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Kanał nadgarstka jest to przestrzeń znajdująca się w nadgarstku między kośćmi nadgarstka a ścięgnistą strukturą - tzw. więzadłem poprzecznym nadgarstka. Przez kanał nadgarstka przechodzi na rękę 9 ścięgien zginających palce oraz nerw pośrodkowy.

Przyczyna

Ucisk nerwu może pojawić nagle ( urazy -złamania lub przemieszczenia kości w obrębie nadgarstka ) lub częściej - narastać stopniowo. Niektóre współistniejące choroby często powodują wystąpienie objawów ZCKN : choroby tarczycy, choroba reumatyczna, dna moczanowa, cukrzyca. Kobiety w ciąży lub połogu bardzo często zgłaszają objawy choroby co jest spowodowane zatrzymaniem wody w organizmie i obrzękiem tkanek miękkich. Niektóre stany zapalne np. ścięgien leżących w kanale też często powodują ucisk nerwu i wystąpienie objawów. Wykonywana praca związana ze stałym obciążaniem nadgarstków np. pisanie na komputerze ze zgiętymi nadgarstkami lub tzw. monotypowe czynności związane z niektórymi zawodami powodują powstanie choroby. Zdarza się jednak, że niemożliwe jest jednoznaczne ustalenie przyczyny powstania choroby gdyż dochodzi do sumowania wielu czynników.

Objawy

Pacjenci różnie opisują swoje objawy występujące na palcach : najczęściej jako drętwienia i mrowienia. Tę grupę objawów lekarze nazywają parastezjami. Częstym objawem jest także ból ręki nasilający się w nocy lub nad ranem, wybudzający pacjentów ze snu. Objawy te tłumaczy się faktem wzrostu ciśnienia w kanale nadgarstka, które jest większe w nocy, gdy ręka pozostaje zgięta przez wiele godzin snu. Inne objawy to utrata precyzji w palcach - pacjenci nie mogą zapiąć małych guziczków np. w koszuli, pozbierać monet, szpilek ze stołu. Mają osłabiony chwyt co skutkuje wypuszczaniem z ręki talerzy, kubków, przerywaniem pisania z powodu pojawiania się bólu ręki. Najczęściej objawy pojawiają się na palcu III a następnie „rozchodzą” się na palce I, II czasami nawet IV. W zawansowanych przypadkach choroby drętwienia i zaburzenia czucia utrzymują się i dochodzi do zaników mięśni.

Badanie i rozpoznanie choroby

Informacje uzyskane od pacjenta podczas wizyty lekarskiej - wywiad lekarski - są najważniejsze aby móc rozpoznać chorobę. Wywiad dotyczy objawów, czasu od kiedy one występują, ich nasilania się, czynności, które mogą je powodować, zawodu wykonywanego przez pacjenta oraz współistniejących chorób mogących mieć wpływ na pojawienie się ZCKN oraz czy pacjent przebył jakiś uraz w przeszłości. Lekarz może także zapytać jak pacjent był leczony wcześniej z powodu występowania swoich objawów. Wykonanie specjalistycznych testów diagnostycznych oraz badania przewodnictwa nerwowego i elektromięśniowego EMG- pomaga w potwierdzeniu postawionego rozpoznania.

Leczenie

Leczenie może być nieoperacyjne lub operacyjne. Wybór metody leczenia zależy od informacji uzyskanych od pacjenta oraz wyników badania lekarskiegoi badań dodatkowych. Nieoperacyjne metody leczenia zawierają: zakładanie na noc na nadgarstki unieruchomienia - ortezy, aby uniknąć dłuższego zgięcia. Gdy przyczyną jest stan zapalny ścięgien można podawać injekcje z leków sterydowych (tzw. blokady). Ich celem jest zmniejszenie stanu zapalnego. Często po leczeniu nieoperacyjnym objawy mogą ulec zmniejszeniu lub mogą ustąpić całkowicie.W przypadku utrzymywania się objawów, ich narastania lub braku efektu po leczeniu nieoperacyjnym lekarz zaproponuje leczenie operacyjne. Polega ono na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka zmniejsza ucisku nerwu przez zwiększenie objętości kanału nadgarstka. Wybór techniki operacyjnej zależy od lekarza prowadzącego. Wszystkie cięcia wykonywane są na stronie dłoniowej ręki lub nadgarstka. Można uwolnić nerw z tzw. dużego cięcia (technika na otwarto - patrz zdjęcie nr 3) lub z jednego lub dwóch małych cięć (technika małego cięcia - patrz zdjęcie nr 1 i 2). Można zastosować także technikę endoskopową z wykorzystaniem małego endoskopu (światłowodu) aby precyzyjnie uwolnić nerw z ucisku. Pozwala to na uzyskanie najlepszego efektu kosmetycznego.

Po operacji

Po zabiegu operacyjnym objawy choroby mogą ustąpić natychmiast lub w kilkanaście miesięcy po zabiegu operacyjnym. W zaawansowanych przypadkach choroby pacjent może odczuwać poprawę w postaci zmniejszenia dolegliwości lecz niektóre z objawów jak np. drętwienia palców , zaniki mięsni mogą utrzymywać się do końca życia. Zdarza się , że u niektórych pacjentów może dojść do nasilenia się /nawrotu objawów choroby co związane jest ze współistniejącymi chorobami lub wykonywanym zawodem lub czasami bez dającej się znaleźć przyczyny. W takich przypadkach również może być konieczne wykonanie kolejnego zabiegu operacyjnego. Należy pamiętać, że końcowy efekt leczenia zależy od stopnia rozwoju choroby jak i dobrej współpracy pomiędzy pacjentem i lekarzem.